Konkordato: iyi niyetli bir borçlunun, borçlarını alacaklılar tarafından kabul edilecek bir plan çerçevesinde yapılandırmasıdır. Bu yapılandırma işlemi mahkeme tarafından onaylanır ve bu suretle borçlu, borç miktarından indirim yapmak veyahut borçlarını vadelendirmek suretiyle iflastan kurtulmuş olur.
Konkordato İK 285/1 maddesinde düzenlenmiştir. Vadesi gelen borçlarını ödeyemeyen veya ödeyememe tehlikesi altında bulunan borçlular muhtemel bir iflastan kurtulmak için bu yola başvurabilirler. Konkordato iki surette yapılır:
Bir-indirim yoluyla Konkordato
İki-vade yoluyla Konkordato
Konkordato Türleri Nelerdir?
1-İndirim Konkordatosu
Borçlunun, borcundan belli bir oranda indirim talep etmesi ve alacaklıların da bu talebe onay vermeleri ve alacaklarından bir miktar feragat etmeleri suretiyle yapılan anlaşmadır. Alacaklılar, borç miktarı ve alacaklı sayısının ekseriyetiyle bu teklifi kabul etmeleri halinde bu anlaşma mahkeme tarafından tasdik edilir.
2-Vade Konkordatosu
Vade Konkordatosunda borçlu, tüm borçlarını vadeye bağlayan bir ödeme planı hazırlar. Bu ödeme planını da alacaklılar borç miktarı ve alacaklı sayısının ekseriyeti ile kabul etmesi halinde bu anlaşma mahkeme tarafından tasdik edilir. Böylelikle borçlu, borcunu vadelendirmek suretiyle yapılandırmış olur.
Konkordatoyu Kimler Talep Edebilir?
İcra iflas kanunu 285. maddesine göre borçlunun kendisi veya alacaklı kişiler Konkordato talebinde bulunabilirler.
Hangi Hallerde Konkordatoya Başvurulabilir?
Vadesi gelen veya vadesi gelmiş olan borçlarını ödeyemeyecek tüm borçlular Konkordato talep edebilir. Dolayısıyla ödeme güçlüğü çeken ve nakit döngüsü kırılan şirketler Konkordatoya müracaat edebilir. Müracaat eden kişinin borçlarını ödeyemeyeceğini mahkemeye yaklaşık olarak ispat etmesi gerekmektedir. Borçlu kişi , acziyet halini mali durumunu gösteren muhasebe verilerini mahkemeye sunmak suretiyle Konkordato talep edebilecektir.
Şahıs olsun veya tüzel kişi olsun borca batıklık durumu oluşmadan önce de bu kişiler konkordato talebinde bulunabilir.
Konkordato Sürecinde Hangi Mahkeme Görevli ve Yetkilidir?
Konkordato taleplerini asliye ticaret mahkemeleri inceler. Konkordato talebinde bulunan kişi ister şahıs ister şirket olsun bu talebini Asliye ticaret mahkemesine sunmak zorundadır. Yetkili mahkeme ise borçlunun yerleşim yeri mahkemesidir. Borçlunun yerleşim yeri mahkemesinde Asliye ticaret mahkemesinin olmaması hâlinde Asliye Hukuk Mahkemeleri Bu talebi kabul edecektir.
Konkordato Talebine Hangi Belgeler Eklenir?
Konkordato talebinde bulunan herhangi bir borçlu bu talebinin kabul edilebilmesi için aşağıda sayılan belgeleri talep dilekçesine eklemesi gerekmektedir. Bunlar:
A-konkordato ön projesi
B-borçlunun mali durumunu ve mal varlığını gösteren belgeler
C-borç miktarlarını ve imtiyazlı borçları gösteren liste
D-alacaklıların konkordato süreciyle elde edeceği miktar ile alacaklıların iflas halinde elde edecekleri miktarı gösteren karşılaştırmalı tablo
E-bağımsız denetim kuruluşu tarafından hazırlanan denetim raporu
A-Konkordato Ön Projesi
Konkordato talep eden borçlu mahkemeye ön proje sunmak zorundadır. Ön proje içerisinde borçların hangi oranda ve hangi vadede ödeneceği; alacaklıların ne oranda alacaklarından vazgeçeceği; borçların ödenmesi için borçlunun sahip olduğu mal varlığını satıp satmayacağı; borçlunun ticari hayatına devam edebilmesi ve borçlarını ödeyebilmesi için gerekli mali kaynağı nasıl temin edileceği gösterilmelidir.
B-Borçlunun Mali Durumunu ve Mal Varlığını Gösteren Belgeler
Konkordato talep eden borçlu, defter tutmaya mecbur kişilerden olması halinde yani tacir ise
- son bilanço gelir tablosu
- nakit akışı tablosu
- ara bilançolar
- ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdikleri
- duran ve dönen varlıkların defter değerlerini gösteren listeler
- tüm alacak ve borçları vadeleri ile birlikte gösteren listeleri konkordato talep dilekçe eklemesi etmektedir. Sunulacak bilançolar konkordato başvuru tarihinden en fazla 45 gün Önce düzenlenmiş olmalıdır. Yani boşluğunun güncel durumu yeni tarihli belgelerle ortaya konulmalıdır.
Eğer borçlu tacir değil ise mal varlığını mal varlığını ve borçlarını gösteren tüm belgeleri resmi kurumlardan alacağı yazılar ile(bankalardan alınacak ipotek yazıları, çek- senet fotokopileri, alacaklılar ile imzalanan anlaşmalar, faturalar, irsaliyeler, icra dairelerinden alınacak yazılar) belgelemek zorundadır.
C-Borç Miktarlarını Ve İmtiyazlı Borçları Gösteren Liste
Konkordato talep eden borçlu, borcunun toplam miktarını ve alacaklıların emtia durumlarını gösteren tabloyu mahkemeye sunmak zorundadır. (imtiyazlı alacak nedir?MAKALE YAZILACAK). Bu tablo çerçevesinde borçlu kişi hangi alacaklı ya ne kadar ve hangi sırada ödeme yapacağını belirtmelidir.
D-Karşılaştırmalı Tablo
konkordato talep eden borçlu, iflas etmesi halinde alacaklılara ödenecek tutar ile konkordato ilan etmesi halinde ödeyebileceği borç miktarlarını karşılaştırmalı olarak ortaya koymalı ve mahkemeye sunmalıdır. Mahkeme sunulacak bu tabloya göre iflas (İFLAS NEDİR? MAKALE YAZILACAK) yolunun mu yoksa konkordato yolunun mu daha elverişli olacağına karar verecektir.
E- Bağımsız Denetim Kuruluşu Tarafından Hazırlanan Denetim Raporu
İcra iflas kanunu 286/e maddesi uyarınca:” borçlunun konkordato talebine eklenmesi gereken belgelerden bir diğeri ise bağımsız denetim kuruluşları tarafından hazırlanan ve ön projede yapılan teklifin gerçekleşmesinin kuvvetle muhtemel olduğunu gösteren finansal analiz raporları ile dayanaklarıdır” denilmektedir. Bu nedenle konkordato talep eden borçlular, başvuru öncesinde bağımsız denetim kuruluşlarına müracaat ederek konkordatoya hazırlık yapmalıdırlar. Borçlu firma, geçmiş yıllara ait finansal verilerini bağımsız denetim kuruluşlarını sunmalıdır. Bu kapsamda firmanın geçmiş yıllardaki cirosunun, menkul ve gayrimenkul varlıklarının işletmenin ticari faaliyetlerini devam ettirmesi halinde borçları ödeyip ödeyemeyeceği yönünde rapor tesis edilmelidir. Bağımsız denetim kuruluşu konkordato ön projesinde sunulan ödemek teklifinin gerçekleşeceği konusunda makul güvence vermeli ve bu güvencenin muhasebe dayanaklarını mahkemeye yaklaşık olarak ispat etmelidir.
Talep Edilen Belgelerin Sunulması Sonrasında Süreç Nasıl İşler?
1-Geçici Mühlet Kararı Verilmesi
Yukarıda sayılan belgelerin ve konkordato talebini içeren dilekçenin asliye ticaret mahkemesine sunulmasından sonra mahkeme, derhal geçici mühlet kararı verir. Geçici mühlet kararı ile birlikte borçlunun malvarlığının muhafazası için gerekli tüm tedbirleri alır. Geçici mühlet kararının verilmesiyle birlikte tapu idaresine, bankalara, ticaret sicil müdürlüğüne yazı gönderilir. Böylelikle konkordato geçici mühleti ilan edilmiş olur.
Geçici mühlet 3 aylık süreyle verilir. Ancak bu süre borçlunun veya konkordato komiserinin talebi üzerine 2 ay daha uzatılabilir.
2-Komiser Atanması
Belgelerin eksiksiz olduğunu gören Asliye ticaret mahkemesi, geçici mühlet kararıyla beraber konkordato işlemlerinin takip edilebilmesi için bir komiser görevlendirir. Alacak miktarı ve alacaklı sayısına göre bir veya 3 kişilik komiser heyeti atayabilir. Mahkeme tarafından atanan komiserlerden birisi hukukçu, birisi mali denetim uzmanı, birisi de konkordato talep eden kişinin sektöründe faaliyet gösteren teknik bir uzman olmaktadır.
Komiserin başlıca işlevi, borçlunun talep ettiği konkordato planını değerlendirmek, bu planın başarı şansını değerlendirmektir. Komiser, geçici mühlet kararının verilmesiyle beraber borçlunun mal varlığını koruyacak tedbirleri de alacak şahıstır. Bu çerçevede boşluğunun geçici mühlet kararı içerisindeki ticari faaliyetlerini, mal varlığında değişikliğe neden olan tasarruf işlemlerini denetlemekle yükümlüdür. Komiser, borçlunun mal varlığını azaltacak işlemler yapmasına engel olmak suretiyle alacaklıların haklarının korunmasını sağlar. Komiser, göreve başladığı gün itibariyle derhal borçlunun mal varlığını tespit ederek liste haline getirmeli ve mahkemeye sunmalıdır.
Komiser, kendisine tanınan 3 aylık süre içerisinde borçlunun sunduğu ödeme planının başarıya ulaşma şansı olmadığını görür ise bu süre bitmeden de rapor hazırlayarak mühletin kaldırılmasını talep edebilir. Uygulamada Asliye ticaret mahkemeleri, borçlunun her türlü nakit çıkışı, satış ve temlik işlemlerinde komiser heyetinin uygun görüşünü alması yönünde karar tesis etmektedir.
3-Geçici Mühletin Kararının İlan Edilmesi
Asliye ticaret mahkemesi tarafından geçici mühlet kararının verilmesi durumu Tapu müdürlüğüne, ticaret sicil müdürlüğüne, vergi dairesine, Türkiye bankalar birliğine, Türkiye katılım bankaları birliğine, ticaret odalarına, sanayi odalarına, sermaye piyasası kuruluna, borsalara ilan edilir. ilanda alacaklıların, 7 günlük süre içerisinde konkordato verilmesini gerektirecek bir sebep bulunmadığını ileri sürmek suretiyle konkordatonun reddini talep edebilecekleri bildirilir.
Konkordatonun reddi talebi geçici mühlet kararının ilanından itibaren 7 günlük süreye tabidir.
4-Geçici Mühletin Sonuçları Nelerdir?
Geçici mühlet, kesin mühletin sonuçlarını doğurur.
Geçici mühlet kararının verilmesiyle borçlu hakkında açılmış olan icra takipleri durur ve borçlu hakkında yeni bir icra takibi açılamaz. Borçlunun mallarına ihtiyati tedbir veya ihtiyati haciz uygulanamaz. Borçlu hakkında icra takibi yapılamamasının istisnası ise rehinle temin edilen alacaklıların rehinin paraya çevrilmesi yoluyla başlattığı takipler ve İİK’nın 206 maddesinde sayılı imtiyazlı alacaklardır.
Kesin Mühlet Nedir?
Mahkeme, verilen geçici mühlet süresi içerisinde konkordatonun başarıya ulaşıp ulaşamayacağı hakkında bir karar vermek zorundadır. Bu karara ulaşırken mahkeme resen araştırma ilkesini uygular. Buna göre mahkeme sadece tarafların sunduğu delillerle bağlı olmayıp; kendisi delil araştırması yaparak hüküm tesis edebilir.
Mahkeme, kesin mühlet konusunu karara bağlamak için ilgilileri duruşmaya çağırır. Bu duruşmadan önce geçici komiserin konkordatonun başarıya ulaşıp ulaşamayacağı hakkındaki raporunu sunması gerekir.
Komiser geçici mühlet içerisinde yapacağı incelemeyle, kesin mühlet kararının verilebilmesi için gerekli şartların bulunup bulunmadığını bir rapor ile düzenlemelidir. Alacaklıların kendilerine sunulan teklifi kabul etmeyecekleri ve konkordato planının kabul edilebilmesi için gerekli çoğunluğun sağlanamayacağının belli olması halinde mahkeme, kesin mühlet talebini kabul etmemelidir. Geçici komiser, konkordato talep eden iyi niyetli borçlunun kendisine verilen süre içerisinde mali durumunu düzeltip düzelteceğini tespit etmeli ve mahkemenin bu konuda kanaat oluşturmasına yardımcı olmalıdır.
İyi niyetli borçlunun talep ettiği konkordatonun başarılı olma ihtimali var ise borçluya bir yıllık kesin müddet verilir. Kesin mühletin süresi bir yıldır.